Jak rozpoznać czerniaka?
Czerniak złośliwy (łac. Melanoma malignum) jest najbardziej złośliwym z nowotworów skóry. Wczesne wykrycie i właściwe leczenie daje ponad 90% szans na przeżycie i brak wznowy w pięcioletnim okresie. Przy wykryciu w zaawansowanym stadium pięć lat przeżywa tylko kilkanaście procent chorych. Zobacz, po czym można rozpoznać czerniaka.
Opis
Do czynników ryzyka rozwoju czerniaka złośliwego należą m.in. częste i długotrwałe przebywanie na słońcu, oparzenia słoneczne (szczególnie poparzenia przed dwunastym rokiem życia i powikłania po nich), jasna karnacja, predyspozycje genetyczne oraz stałe drażnienie i urazy znamion barwnikowych. Pewną rolę mogą odgrywać także czynniki hormonalne. Zaobserwowano częstsze występowanie czerniaka u kobiet w okresie pokwitania, ciąży i połogu. Rokowanie jest natomiast gorsze u pacjentów płci męskiej.
Opis
O podejrzeniu czerniaka decyduje kilka kryteriów charakteryzujących znamiona barwnikowe. Pierwszych z nich jest: asymetria.
Drugim kryterium jest: nieregularny brzeg. Jeśli znamię ma nieregularne brzegi z „wypustkami” również powinno wzbudzić podejrzenie.
Czerniaka charakteryzuje najczęściej różnokolorowość: odcienie czerni, brązu, różu i szarości w jednej zmianie barwnikowej. Znane są jednak również przypadki czerniaka bezbarwnego (amelanotycznego).
Zawsze bardziej niepokojące są zmiany barwnikowe większych rozmiarów. Powszechnie przyjmuje się, iż średnica zmiany powyżej 6 mm powinna być powodem wizyty u dermatologa.
Wyniesienie zmiany barwnikowej ponad powierzchnie skóry powinno niepokoić. Do niepokojących cech, sugerujących proces nowotworowy należą również: świąd, sączenie, krwawienie oraz cechy stanu zapalnego.
Czerniak nie musi występować na skórze, ale wszędzie tam, gdzie występują komórki barwnikowe – melanocyty. Inne lokalizacje czerniaka to m.in. oko, macierz paznokcia, błony śluzowe jamy ustnej i narządów płciowych.
Mniej typowa lokalizacja czerniaka może utrudniać szybkie postawienie diagnozy.
Na rozwój czerniaka złośliwego szczególnie narażone są miejsca słabo okrywane, wystawione na ciągłe działanie promieni słonecznych.
Oprócz czerniaka na skórze mogą pojawić się inne rodzaje nowotworów złośliwych skóry: rak podstawnokomórkowy oraz rak kolczystokomórkowy.
